|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
พระอาจารย์สัทธัมมโชติกะ ธัมมาจริยะ |
อดีตอภิธรรมปาโมกข์ แห่ง อภิธรรมมหาวิทยาลัยแห่งประเทศไทย |
วัดระฆังโฆสิตารามวรมหาวิหาร |
แขวงศิริราช เขตบางกอกน้อย |
วัดระฆังโฆสิตารามวรมหาวิหารกรุงเทพฯ ๑๐๗๐๐ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
การศึกษาพระอภิธรรมในประเทศไทยแต่เดิม |
|
|
|
|
ในสมัยก่อนก็เคยมีการเรียนการสอนพระอภิธรรมกันอยู่บ้าง แต่ก็สอนกันเพียงอภิธัมมัตถสังคหะ ๙ ปริจเฉท เช่น สมัยเมื่อพระอมราภิรักขิต วัดบรมนิวาส ได้เคยแปลไว้ หรือ ของพวกเปรียญธรรมก็เคยแปลไว้ อีกฉบับหนึ่ง ของพระโยธาธรรมนิเทศก็เคยแปลไว้ และก็มีการสอนกันบ้าง แต่ไม่กว้างขวางพิสดารเท่าไรนัก เพราะไม่ได้ยกเอาเนื้อหาสาระในพระอภิธรรม ๗ คัมภีร์มาเรียนกันโดยตรง ถึงแม้ในวงการคณะสงฆ์เราเอง จะได้ยกเอาอภิธัมมัตถสังคหบาลี ๙ ปริจเฉท และฎีกาวิภาวินีแก้ อธิบายสังคหบาลีทั้ง ๙ ปริจเฉท ไปวางไว้เป็นหลักสูตรของประโยค ป.ธ.๙ ก็จริง แต่ก็เป็นแต่เพียงเรียนแปลจากภาษาบาลี ออกมาเป็นภาษาไทยเท่านั้น ในส่วนความเกี่ยวโยงด้านสภาวะ ก็มิได้เน้นสอนกันเป็นกิจลักษณะ |
|
|
|
|
ครั้นต่อมาประมาณปี พ.ศ.๒๔๘๙ ถึง ๒๔๙๐ ก็ได้มีการสอนพระอภิธรรมและวิปัสสนากันขึ้นที่สำนักวัดปรก ยานนาวา บ้านทวาย ตรอกจันทร์ ในสมัยนั้นก็มีอาจารย์แนบ มหานีรานนท์ เป็นประธาน ได้ศึกษาเล่าเรียนจากพระอาจารย์ภัททันตะ วิลาสมหาเถระ ซึ่งเป็นพระสงฆ์ที่นิมนต์มาจากประเทศพม่า ต่อจากนั้นก็มีอาจารย์ ส.สายเกษม มาสอนต่ออีก แต่ก็สอนกันอยู่ในขอบเขตของอภิธัมมัตถสังคหะ ๙ ปริจเฉทเท่านั้นเอง ผลงานของท่านอาจาย์ ส.สายเกษม เห่าที่ปรากฏก็คือ อภิธรรมพิสดาร เล่ม ๑-๒ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
การสถาปนาอภิธรรมมหาวิทยาลัยแห่งประเทศไทย |
|
|
|
|
ครั้นต่อมาเมื่อปี พ.ศ.๒๔๙๒ ท่านเจ้าประคุณสมเด็จพระพุฒาจารย์ (อาจ อาสภมหาเถระ) อธิบดีสงฆ์วัดมหาธาตุยุวราชรังสฤษฎิ์ ครั้งเมื่อดำรงสมณศักดิ์ที่ พระพิมลธรรม มีตำแหน่งทางการปกครองคณะสงฆ์ โดยเป็นสังฆมนตรีว่าการองค์การปกครอง ได้มีความเลื่อมใสในพระอภิธรรม และได้ปรารภถึงการศึกษาพระพุทธศาสนาในประเทศไทยว่ายังไม่สมบูรณ์นัก มีเฉพาะพระวินัยกับพระสูตร ส่วนพระอภิธรรมนั้น ยังมีไม่สมบูรณ์เท่าที่ควร มีความประสงค์ที่จะให้มีการศึกษาพระพุทธศาสนาในประเทศไทยอย่างครบถ้วน จึงได้ติดต่อกับท่านเซอร์อูตวน ประธานสภาพระพุทธศาสนาแห่งสหภาพพม่าในครั้งนั้น โดยขอให้ทางการแห่งสหภาพพม่า ได้จัดส่งพระอาจารย์ผู้แตกฉานในพระไตรปิฎก และอรรถกถา ฎีกา อนุฎีกา มาสอนยังประเทศไทย |
|
|
|
|
เมื่อทางการแห่งสหภาพพม่าได้รับการทาบทามติดต่อเช่นนั้น ก็มีความยินดี สนองเจตนารมณ์ของพระเดชพระคุณหลวงพ่อพระพิมลธรรมเป็นอย่างดี เพราะสมัยนั้น ทางการสหภาพพม่าทราบเกียรติประวัติ และมีความเคารพเลื่อมใสในศึลาจารวัตรของพระเดชพระคุณหลวงพ่อพระพิมลธรรมเป็นพิเศษ จึงได้ส่งพระอาจารย์พระอภิธรรมมาให้ตามความประสงค์ ๒ รูป คือ |
|
|
|
|
๑. พระอาจารย์ภัททันตะโชติกะ ธัมมาจริยะ หรือ พระสัทธัมมโขติกะ ธัมมาจริยะ |
|
|
|
|
๒. พระอาจารย์ภัททันตะเตชินทะ ธัมมาจริยะ |
|
|
|
|
เมื่อพระอาจารย์ทั้ง ๒ ได้เดินทางมาถึงประเทศไทยแล้ว โดยการริเริ่ม และการสถาปนาของพระพิมลธรรม (อาจ อาสภมหาเถระ) อภิธรรมมหาวิทยาลัยแห่งประเทศไทย ได้เริ่มเปิดดำเนินการ การเรียนการสอน ในปี พ.ศ.๒๔๙๒ โดยมีพระสัทธัมมโชติกะ ธัมมาจริยะ เป็นปฐมาจารย์ โดยได้ทำการสอนพระอภิธรรมกันขึ้นที่ อภิธรรมมหาวิทยาลัยแห่งประเทศไทย วัดระฆังโฆสิตาราม บางกอกน้อย กรุงเทพฯ เป็นแห่งแรก โดยมีคุณพระทิพย์ปริญญา ผู้พิพากษาศาลอุทธรณ์ และศิษย์อีกหลายคน ได้ช่วยกันแปลเป็นภาษาไทยให้ ส่วนพระอาจารย์เตชินทะนั้น ก็ได้ทำการสอนอยู่ที่สำนักวัดสามพระยา โดยมีคุณพิชิต มณไทยวงศ์ เป็นล่ามแปลเป็นไทยให้ เพราะขณะนั้นพระอาจารย์ทั้ง ๒ ยังมีความเข้าใจในภาษาไทยไม่ดีพอ ทั้งภาษาพูดและภาษาเขียน แต่ก็ได้อาศัยความอนุเคราะห์จากผู้ที่สนใจหลายฝ่ายได้ช่วยกันถ่ายทอดความรู้จากพระอาจารย์ตลอดมา |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
รองส้งราขพม่า เยี่ยมอภิธรรมมหาวิทยาลัยแห่งประเทศไทย วัดระฆังโฆสิตารามวรมหาวิหาร เมื่อวันที่ ๑๐ มกราคม พ.ศ.๒๕๐๒ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
ผู้ได้รับปริญญาบัตร เป็นอภิธรรมบัณฑิต รุ่นแรก ๔ รูป |
ถ่ายรูปร่วมกับพระมหาเถระ ๓ ท่าน |
เมื่อ ๑๐ มกราคม พ.ศ.๒๕๐๘ |
(แถวนั่ง) |
พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ สมเด็จพระสังฆราช |
|
ญาโณทยมหาเถระ, พระสัทธัมมโชติกะ ธัมมาจริยะ |
(แถวยืน) |
พระศรีคัมภีรญาณ, พระอธิการประสาท สุปณฺฑิโต |
|
พระอาจารย์หวล มงฺคโล, พระครูธรรมบาล อคฺคจิตฺโต |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
การวางหลักสูตรอันเป็นต้นแบบของการศึกษาพระอภิธรรมในประเทศไทย |
|
|
|
|
เมื่อพระอาจารย์พระสัทธัมมโชติกะ ธัมมาจริยะ มีความรู้ความเข้าใจในภาษาไทยดีพอแล้ว ก็ได้อาศัยศิษย์ผู้ใกล้ชิดหลายคน มีคุณวรรณี โกเมศ และคุณถวิล อภัยภูมินารถ เป็นต้น ได้ช่วยกันแปลและเกลาสำนวน ทำเป็นคัมภีร์ภาษาไทยหลายคัมภีร์ แล้วใช้เป็นหลักสูตรการเรียนการสอน โดยพระอาจารย์พระสัทธัมมโชติกะ ธัมมาจริยะ ได้จัดเรียบเรียงหลักสูตรการเรียนการสอนเป็นชั้นๆ ซึ่งคัมภีร์ที่เป็นผลงานของท่านก็มีอยู่มากมาย และใช้กันมาจนทุกวันนี้ |
|
|
|
|
นับว่าพระอาจารย์พระสัทธัมมโชติกะ ธัมมาจริยะ ได้มีส่วนฟื้นฟู เติทเต็ม และฝังรากการเรียนการสอนพระอภิธรรมไว้ในประเทศไทย ช่วยให้พุทธบริษัทชาวไทยได้เรียนรู้และเกิดความแตกฉานในเนื้อหาสาระของพระอภิธรรมขึ้นเป็นอย่างมาก แต่เป็นที่น่าเสียดาย ยังไม่ทันที่จะสมความตั้งใจของท่านพระอาจารย์ที่จะช่วยเหลือประเทศไทย ท่านก็มาด่วนจากไปเสียก่อนอย่างน่าเสียดายเมื่อ พ.ศ.๒๕๐๙ |
|
|
|
|
แม้ว่าท่านพระอาจารย์จะได้จากพวกเราไปแล้ว ตามคติธรรมดาของสังขาร ที่ใครๆเกิดมาแล้วจะหลีกเลี่ยงไม่ได้ก็ตาม แต่ท่าก็ยังได้ฝากผลงานไว้เป็นอนุสรณ์ให้ศิษยานุศิษย์ ผู้สนใจในการศึกษาพระอภิธรรมในภายหลัง ได้ระลึกนึกถึงพระคุณของท่านอย่างไม่มีวันลืม และได้อาศัยศึกษาค้นคว้า เป็นการสร้างบารมีต่อไปตลอดกาลนาน |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|